De grootste stad van Yorkshire werd ooit gedefinieerd door molens en industrie, maar het Victoriaanse centrum van Leeds is trots de 21ste eeuw binnengewandeld. Zijn industriële ziel en het rauwe randje blijven intact, maar culturele enclaves bloeien op, plannen voor herontwikkeling verfraaien erfgoedgebieden en de stad heeft een nieuwe elan.

Aangespoord door de race om de titel Europese Cultuurhoofdstad 2023, is er overal wel wat te doen; of je nu op zoek bent naar een brouwerijbrunch, baristales, pop-up evenement of elegante arcade. Dit is onze gids voor de opbloeiende eet-, bier- en koffiecultuur, de vernieuwde markten en galerijen en de historische bezienswaardigheden van Leeds.

Ambachtelijk bier en de Northern Monk

Als je Leeds met één geur zou moeten samenvatten, zouden het de aroma’s van hop en mout zijn. In de afgelopen vijf jaar heeft de stad zijn trotse Yorkshire real-ale erfenis aangewend om een van de beste bierscènes van Groot-Brittannië te creëren. Dit is een stad van kenners, waar liefhebbers het bier aanbidden in tientallen bars en microbrouwerijen.

Leider van de groep is de Northern Monk, geliefd vanwege zijn gezellige tapruimte in een molen, zijn inspirerende, bij elkaar passende biertjes en zijn brouwerijbrunches met hopbrood.

Holbeck: een onverwacht sprookjesland

Verlaat de tapruimte van de Northern Monk en je staat plotseling te midden van een onverwacht sprookjesland van 19de-eeuwse industriële relikwieën. Holbeck mag dan de reputatie van een plaats met een rauw randje hebben (het is het eerste legale red-light district van Groot-Brittannië), maar het is ook een fascinerend natuurgebied met een aantal goede pubs en een alternatieve uitstraling.

Te midden van gegroepeerde, omgebouwde vlasfabrieken schieten drie schitterende bakstenen schoorstenen – naar het voorbeeld van Italiaanse klokkentorens – uit de grond van het bouwvallige Tower Works. Deze voormalige speldfabriek is opgesteld als het middelpunt van een gebied voor gemixt gebruik en bedrijven als Burberry vinden hier hun oorsprong.

Om de hoek staat de Egyptisch-aandoende stenen gevel van Temple Works. Sommige locals herinneren zich dat het platte dak was bedekt met gras en er schapen op stonden te grazen. Er zijn grote plannen om het in een kunstlocatie te veranderen, maar in de tussentijd maken lokale kunstenaar gebruik van de goedkope studiohuur binnen de vervallen muren.

Leeds Civic Trust organiseert een erfgoed Walking Dinner rond het gebied, inclusief een diner bij het Heritage and Design Centre van Leeds.

Het vernieuwde Kirkgate Market

Het is moeilijk om niet onder de indruk te zijn van het smeedijzeren kunstwerk van het sierlijke atriumplafond van Kirkgate Market. Op een zonnige dag schijnt het licht door het glas waardoor de kleurrijke traditionele houten kraampjes schitterend worden verlicht. Dit is waar de Britse retailgigant Marks & Spencer in 1884 zijn imperium startte (bekijk het eerbetoon van Penny 

Bazaar aan M&S in de markt). Het gedeelte tegenover Vicar Lane is het hoogtepunt van wat een van de grootste overdekte markten van Europa is.

Kirkgate blijft een echte lokale markt en er wordt van alles een beetje verkocht, maar in 2016 verwelkomde de markt ook een nieuwe street food-hal in een poging om gastronomische, lokale producten te introduceren. Het is nu een heerlijke lunchplek: ga voor een curry van de bekroonde, voormalige foodtruck Manjit’s Kitchen, gevolg door een brownie uit de luxe bakkerij Bluebird.

Het beste eetfestijn van het noorden

Als er bewijs nodig zou zijn van hoe ver de food scene van Leeds de afgelopen vijf jaar is gekomen, dan zorgt Leeds Indie Food daar wel voor. Het festival, dat nu voor het derde jaar plaatsvindt, is nu over twee hele weken in mei uitgesmeerd en de begeerde kaartjes waren al binnen een paar dagen uitverkocht.

De focus ligt op de onafhankelijke restaurants, cafés en regionale producten van Leeds. Zij laten zien hoe zeer Leeds op het gebied van innovatie in de keuken gegroeid is. De evenementen zijn uniek: het ene moment probeer je een donut en bier combo, het andere doe je mee aan een experimentele kreeftworkshop die een dag duurt, gevolgd door een wandeling waarbij je je eigen eten uit de natuur haalt of een diner op een geheime locatie.

Winkelen in erfgoed

Toen de textielmagnaten tijdens de industriële hoogtijdagen in de 19de eeuw in Leeds neerstreken, werden elegante winkelcentra opgericht om zoveel mogelijk geld te verdienen. De overdekte arcades die door Briggate lopen hebben nog steeds veel traditionele winkelpuien, waarachter chique modeboetieks worden afgewisseld met de meest interessante onafhankelijke winkels van de stad zitten – er worden onder andere ambachtelijke taarten, stripboeken en lokale bieren verkocht.

Victoria Quarter wint de onbetwiste schoonheidsprijs, maar kijk ook zeker naar de gotische winkelgalerij van Thornton met zijn klok voorzien van een levensgrote Robin Hood en Broeder Tuck. Op 5 minuten loopafstand ligt het Colosseum-achtige Corn Exchange dat is omgetoverd tot een onderkomen van indiewinkels en cafés met pop-up evenementen op de begane grond.

Nieuw nachtleven in the Northern Quarter

Het smalle einde van Call Lane aan de zuidkant van het stadscentrum is een wervelwind van barretje, krappe indie hang-outs en merkwaardige cafés en restaurants. Het was onder locals altijd het favoriete uitstapje voor alternatieve gezelligheid in de avonduren, maar de stad heeft zijn horizon in de afgelopen jaren verbreed. Het stadscentrum is uitgebreid richting het noorden. Wat ooit een eenzame plek was voor een paar excellente barren boven Headrow, is nu veranderd in een plek waar een spetterend nachtleven plaatsvindt, dat the Northern Quarter wordt genoemd. Bewoners die er al enige tijd wonen moeten wat wennen aan de nieuwe naam, maar iedereen houdt van deze trendy enclave van bars, ginpaleizen en tappen vol speciaalbier.

Probeer het retro Belgrave Music Hall & Canteen met zijn street-food, intieme ruimte voor live-muziek en eigenzinnige dakterras in een omgeving die stamt uit de jaren 30. Op de tweede zaterdag van elke maand wordt de Belgrave Feast street food- en kunstmarkt hier gehouden.

The Royal Armouries

De meeste Britten weten niet dat het nationale militaire museum van het Verenigd Koninkrijk zich in Leeds bevindt. Het chique onderkomen van The Royal Armouries in de Leeds Dock omgeving is bekroond met een glazen toren met de titel Hall of Steel. Het huist 2.500 zwaarden, schedes en andere militaire attributen van de afgelopen 400 jaar. Een deel van het plezier is hoe je er moet komen: met een gratis watertaxi, langs de met pakhuizen geflankeerde River Aire van Granary Wharf.

Leeds Art Gallery en het Henry Moore Institute

Ze staan schouder aan schouder op Headrow: de Leeds Art Gallery en het Henry Moore Institute zijn twee van de mooiste bewaarplaatsen van Britse (beeldhouw)kunst uit de 20sste eeuw. Alle ogen zijn gericht op de Leeds Art Gallery omdat het na jaren van verbouwingen in 2017 opnieuw onthuld wordt.

De onthulling werd vooruit geschoven naar oktober nadat er een origineel Victoriaans gewelfd plafond werd ontdekt tijdens de restauratie. Het is sinds de jaren 70 verborgen geweest en het personeel was verbijsterd door de ontdekking ervan. Het dak zal worden opgenomen in een geweldige galerijruimte.

Ambachtelijke koffie

De trend voor verfijnde koffie die de afgelopen jaren in Londen is ingezet, bloeit nu ook op in Leeds dankzij boonliefhebbers zoals Dave en James Olejnik van Laynes Espresso. De broers maken geregeld uitstapjes naar de hoofdstad om de beste ladingen van producenten zoals Square Mile en Workshop Coffee op te halen, evenals de bonen van het in Leeds gevestigde North Star Coffee Roasters. Het duo geeft ook barista-workshops voor koffiekenners in spé en ze serveren uitstekend eten in hun net uitgebreide winkel.

Andere ambachtelijke koffieshops met uitstekende koffie zijn Kapow in The Calls, Mrs Atha’s net buiten Briggate en Union Coffee House in Great George Street achter Leeds Town Hall.

Middeleeuwse ruïnes

Het is ontzettend surrealistisch om een middeleeuwse ruïne te zien die is getransformeerd tot een podium voor pop-up markten, openluchtbioscopen en evenementen. Cisterciënzermonniken hebben hun roots in het Kirkstall Abbey uit de 12de eeuw en het gebouw, dat nu voor een deel opgeslokt is door de natuur, is het meest indrukwekkende middeleeuwse bouwwerk van Leeds.

De ruïnes en het omliggende park vormen een rustgevend gebied en de abdij krijgt een geheel nieuwe gestalte als de magische kerstmarkten of demonische Halloweenvertoningen zijn prachtige, sublieme bogen en afbrokkelende muren overnemen (bekijk leeds.gov.uk). Het is bijna 5 kilometer buiten het stadscentrum; neem de bus.